EĞİM ile ESNEKLİK

Eğim; iki değişken arasındaki mutlak değişmeyi verirken, Esneklik; iki değişken arasındaki yüzdesel değişimi verir. Neden sadece eğim kavramıyla yetinilmeyip esneklik ölçülmesine ihtiyaç duyulduğunu ise şöyle açıklayalım;

Kilosu 5 lira olan muzun ve kilosu 10 lira olan eriğin fiyatı 1 lira arttığında her ikisine olan talep de 2 kilo azaldı diyelim. Burada analizi sadece eğime göre yaparsak iki üründe meydana gelen değişimin aynı olduğu sonucu çıkar ki bu bizi yanıltır. Esneklik(duyarlılık) kavramıyla açıklandığında çıkacak sonuç bizi doğru yere götürür.


Eğim ile esneklik arasında ters bir ilişki vardır. Bu ters ilişki matematiksel olarak şöyledir;

Ed=%ΔQ/%ΔP       Eğim=ΔP/ΔQ


Ed=ΔQ/ΔP x P/Q

Ed= 1/eğim xP/Q    Bu formülden çıkaracağımız 1/eğim sayısı eğim arttıkça azalır, bu durum ise esnekliğin azalması demektir.

Yandaki şekilde d2 talep eğrisinin eğimi d1 eğrisinin eğiminden fazladır. Ancak grafikte görüldüğü gibi fiyatta meydana gelen 2 liralık bir azalışa d1 talep eğrisinin gösterdiği duyarlılık d2 ye göre daha fazladır.

eğim d2>eğim d1

ed1>ed2

 Eğim=ΔP/ΔQ →  Q da ki değişim sıfır olduğundan eğim= ∞ olur.
Esneklik= 1/eğim x P/Q olduğundan e= 0

eğim=ΔP/ΔQ → P de ki değişim sıfır olduğundan eğim= 0
Esneklik=1/eğim xP/Q → e= ∞

Birbirine paralel olan iki talep doğrusundan hangisinin daha esnek olduğunu formül üzerinden inceleyelim.

e= ΔQ/ΔP x P/Q   → e= 1/eğim x P/Q

İki eğrinin karşılaştırmasını yaparken eğimleri ve P değeri birbirine eşit olduğundan belirleyici olan Q değerleri olacaktır. Formülsel olarak Q değeri düşük olan daha esnek olacağından;
esneklik d1 >esneklik d2

B noktasında eğim= EB/EC

ed= 1/eğim x P/Q → EC/EB x EB/0E  → EB ler birbirini götürür.

ed=EC/0E ve 0E=P1B → ed=EC/P1B   dir.

AP1B ve BEC üçgenleri benzer olduğundan;

EC/P1B = EB/P1A =BC/BA =ed

Buradan her zaman kullandığımız fakat çoğu zaman nereden elde edildiğini bilmediğimiz bir grafiği gösterelim hemen aşağıda;

ed=∞    → tam esnek talep

0<ed<1 → esnek olmayan talep

ed>1     → esnek talep

ed=1     → birim esnek talep