TALEP KANUNU ve TERS TALEP , DÜZ TALEP FONKSİYONLARI

Bir maldan talep edilen miktar ile o malın fiyatı arasındaki ilişkiye talep kanunu denir. Talep kanununu A.Marshall bulmuştur.

Marshall talep fonksiyonuna göre tüketicinin geliri ve malların fiyatları aynı yönde ve aynı oranda değişirse talep edilen miktar değişmez. Buna sıfırıncı dereceden homojen talep kanunu denir.

TERS TALEP ve DÜZ TALEP FONKSİYONLARI

Bu konuyu anlamak tamamen bağımlı ve bağımsız değişken kavramlarını bilmekle alakalıdır.

Bağımsız değişkende meydana gelen değişmeler ona bağımlı olan diğer bir değişkende etki yaratır. İşte etkilenen değişkene bağımlı değişken diyoruz.

Talep fonksiyonunda fiyat ve miktar değişkenleri vardır. Bunların hangisi bağımlı hangisi bağımsız değişkendir? Biz tüketiciler olarak malın fiyatında meydana gelen değişmelere göre talep ettiğimiz miktarı arttırır yada azaltırız. Buradan sonuç olarak fiyat bağımsız değişken, miktar ise ona bağlı bir değişkendir. Düz talep fonksiyonu dediğimiz bu ilişkinin fonksiyon yazılımı ise q=f(p) şeklindedir. q=a-bP    Düz talep fonksiyonu Walras'a aittir.

Oysa ters talep fonksiyonunda bağımsız değişken olarak miktar, bağımlı değişken olarak ise fiyat vardır. Marshall'a ait olan yaklaşımda fonksiyon p=f(q) şeklinde yazılır. p=a-bq 

Peki bunların ne önemi var? 

Normalde iktisat biliminde grafik gösterimlerinde yatay eksene bağımsız değişken, dikey eksene ise bağımlı değişken yerleştirilerek analiz yapılır. 

Talep fonksiyonunun grafiksel gösterimi ters talep fonksiyonuna göredir. Yani dikey eksende fiyat, yatay eksende miktar vardır. Bu durum eğim hesaplamalarında karışıklıklara sebep olur.

Ters talep fonksiyonu:  p=a-bq şeklinde yazılır ve dikey eksende p olduğu için eğim=b  dir. a katsayısı ise konumu verir.

Oysa düz talep fonksiyonu q=a-bp olduğu ve grafik gösterimi ters talep fonksiyonuna göre olduğu için eğim=1/b dir.

Talep fonksiyonunun neden ters biçimde çizildiği ise marjinal fayda konusunda açıklığa kavuşturulacaktır. Gösterimsel bir kolaylık sağlar. 

p=a-bq şeklindeki bir ters talep fonksiyonunda

a katsayısı konumu
b katsayısı ise eğimi verir.
- işareti ise p ile q arasındaki ilişkiyi temsil eder.
Eğim aynı zamanda tanα dır.

fiyattaki değişim/miktardaki değişim= eğim

Eğim; talep fonksiyonu üzerinde o noktaya çizilen teğetin tanjantıdır. Bu sebeple;
eğimin doğrusal fonksiyonlarda her noktada aynı, eğrisel fonksiyonlarda her noktada farklı olduğuna dikkat ediniz.


Grafik yorumları başlığına giderek konuyu tekrar edebilirsiniz.